Preventiemaatregelen
Om verspreiding van bepaalde infectieziekten of resistente bacteriën te voorkomen kan het nodig zijn om patiënten/cliënten in isolatie te plaatsen en/of als medewerker persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen.
Het zorgvuldig naleven van algemene voorzorgsmaatregelen, zoals het correct toepassen van handhygiëne, is voor veel soorten micro-organismen voldoende om verspreiding te voorkomen. Een goede basishygiëne in de zorg verkleint zo het risico op het oplopen van een zorg-gerelateerde infectie voor cliënten en medewerkers. Maar soms zijn aanvullende maatregelen nodig om verspreiding van micro-organismen te voorkomen. Bijvoorbeeld in het geval van een infectieziekte zoals COVID-19, maar ook bij dragerschap of een infectie met een moeilijk te behandelen resistente bacterie zoals MRSA.
Welke maatregelen precies genomen moeten worden, is afhankelijk van de wijze van verspreiding, mate van besmettelijkheid ende ernst van de infectie die het micro-organisme kan veroorzaken.
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Met handschoenen en andere persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) zoals een mondneusmasker, schort of spatbril bescherm je jezelf en je patiënten/cliënten omdat je, bij goed gebruik, de kans op het overdragen van micro-organismen verkleint.
Welke PBM je moet gebruiken hangt van de situatie af. Met name van de wijze van overdracht van het betreffende micro-organisme (via direct contact, via de lucht of allebei). Welke PBM je moet gebruiken staat beschreven in de protocollen van je organisatie en in landelijke richtlijnen. Het Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie (SRI) werkt op dit moment aan een nieuwe richtlijn Persoonlijke Beschermingsmiddelen. Tot die tijd blijven de WIP-richtlijnen Persoonlijke beschermingsmiddelen voor Ziekenhuizen en voor het Verpleeghuis, woonzorgcentra en voorzieningen voor kleinschalig wonen voor ouderen geldig. In de NHG Richtlijn Infectiepreventie in de huisartsen- en verloskundigenpraktijk vind je informatie over het gebruik van PBM in huisartsenpraktijken.
Een aantal algemene tips en aandachtspunten voor het gebruik van PBM zijn:
- Gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen éénmalig voor één patiënt/cliënt.
- Zorg bij het gebruik van meerdere beschermingsmiddelen (bijv. handschoenen, masker en schort) dat je ze in de juiste volgorde aan- en uitdoet zodat je jezelf bij het uittrekken niet alsnog besmet.
- Het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen is altijd aanvullend en geen alternatief voor handhygiëne en persoonlijke hygiëne.
Goed gebruik handschoenen
Het IP & ABR Zorgnetwerk Zuidwest-Nederland heeft binnen het project “Goed gebruik handschoenen” een aantal voorlichtingsvideo’s gemaakt over het juiste gebruik van handschoenen in verschillende situaties en verschillende type zorgorganisaties (ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg). Hieronder vind je een voorbeeld van één van deze video’s om je kennis op te frissen. Je kunt ze ook samen met collega’s bekijken, bijvoorbeeld tijdens een werkoverleg of nascholing, als start van een gesprek over het goed gebruik van handschoenen. Bezoek de website van het IP & ABR Zorgnetwerk Zuidwest-Nederland om de andere video’s te bekijken en voor meer informatie over het project en de ontwikkelde materialen.
Webinar: PBM, wat moet je ermee?
In september 2022 heeft het zorgnetwerk GAIN een webinar georganiseerd over het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen voor verpleegkundigen/verzorgenden en begeleiders uit de verpleeghuiszorg, thuiszorg en gehandicaptenzorg. Aan bod komen vragen zoals: Wanneer moet je handschoenen dragen en wanneer is dit niet nodig? Waarom is het belangrijk om je handen te wassen/desinfecteren voordat je handschoenen aantrekt en nadat je ze uit hebt getrokken. Weet je wanneer je een schort met korte mouwen moet dragen en wanneer een schort met lange mouwen? Ook worden verschillende PBM getest en vragen vanuit het publiek beantwoord. Kijk dit webinar waarin terug via deze link.
E-learning: BRMO en persoonlijke beschermingsmiddelen in de thuiszorg
Werk jij in de thuiszorg en wil jij meer weten over wat bijzonder resistente micro-organismen (BRMO) zijn en hoe je verspreiding ervan van kunt voorkomen? En wanneer je persoonlijke beschermingsmiddelen zoals een schort, mond-neusmasker en handschoenen moet gebruiken? Maak dan hier gratis de door het IP & ABR Zorgnetwerk Zuidwest-Nederland en GAIN ontwikkelde e-learning op Free Learning en in 30 minuten ben je helemaal op de hoogte! Je kunt ook één accreditatiepunt behalen met het maken van de e-learning.
Isolatiemaatregelen
Bij patiënten/cliënten die een infectie hebben met een ziekmakend en/of moeilijk te behandelen micro-organisme, zijn basishygiënemaatregelen en persoonlijke beschermingsmiddelen soms niet voldoende. In bepaalde gevallen moeten er ook isolatiemaatregelen getroffen worden om te voorkomen dat er een uitbraak ontstaat onder mede patiënten/cliënten, medewerkers en bezoekers.
Bij isolatiemaatregelen kun je denken aan een aparte kamer met eigen toilet of het inrichten van een cohortafdeling bij een uitbraak. De regels voor isolatie verschillen tussen ziekenhuis, verpleeghuis, woonzorg, gehandicaptenzorg en thuiszorg.
Er zijn verschillende vormen van isolatie, die gericht zijn op de manier van verspreiding van het micro-organisme waar het om gaat:
- Contactisolatie: contactisolatie is nodig bij cliënten met infectieziekten die via contact met de handen, kleding of materialen verspreid worden. Voorbeelden hiervan zijn darminfecties door enterovirussen en Norovirus, wondroos, gordelroos, drainerende wonden, abcessen en hoofdluis. En bij cliënten die drager zijn van een BRMO.
- Druppelisolatie: druppelisolatie is nodig bij cliënten met infectieziekten die zich via druppels over een afstand van ongeveer 1,5 meter verspreiden. Voorbeelden hiervan zijn rode hond, kinkhoest, influenza (griep) en natuurlijk COVID.
- Aërogene isolatie: Aërogene isolatie moet worden toegepast bij bewoners die een ziekte hebben die zich alleen langs aërogene wegen verspreidt, door zeer kleine druppels die door de gehele ruimte verspreid zijn. Voorbeeld hiervan is open tuberculose.
- Strikte isolatie: door de lucht en/of via contact. Deze vorm van isolatie wordt vooral toegepast bij bijzonder resistente micro-organismen, zoals Acinetobacter, Candida auris of wanneer een besmetting leidt tot een zeer ernstig ziektebeeld zoals bijvoorbeeld Ebola. Strikte isolatie wordt vooral in de ziekenhuizen toegepast.
Tip: gebruik een deurkaart!
In het geval van isolatiemaatregelen is het handig om een deurkaart of poster op te hangen bij de kamer van de cliënt of patiënt voor wie de maatregelen gelden. Hierdoor kunnen medewerkers, bewoners en familieleden snel zien hoe te handelen. Op Publiek ZIPnet kun je een groot aantal isolatiekaarten downloaden voor verschillende situaties (o.a. MRSA, COVID en gordelroos) die je als zorgorganisatie kunt gebruiken. Er zijn ook verschillende versies voor intramuraal en extramuraal gebruik.
Heb je vragen of tips?
Infectiepreventie voeren we het beste uit als we goed samenwerken. Heb jij vragen over infectiepreventie of tips? Laat het ons weten!
